Pálmi Jónsson stofnandi Hagkaups
 

Æviágrip

 

Allir þekktu Pálma í Hagkaup. Engu að síður gat hann gengið niður Laugaveginn án þess að almenningur áttaði sig endilega á hver þar fór. Hár maður og myndarlegur með yfirbragð höfðingja. Pálmi í Hagkaup var nefnilega fyrst og fremst kunnur af verkum sínum og áhrifum á íslenskt viðskiptalíf. Pálmi var frumkvöðull og hugsjónamaður. Hann lék aðalhlutverkið í stórfelldum framförum í viðskiptaháttum Íslendinga.

Hof á Höfðaströnd
Pálmi Jónsson var fæddur 3. júní 1923 á bænum Hofi á Höfðaströnd og ólst þar upp. Við barnsaugunum blasti fögur sýn. Skagafjörður í allri sinni dýrð og margbreytileika. Birta sólarinnar leikur sér óvíða jafn fjörlega við haf og land og eyjarnar fögru ásamt Þórðarhöfða. Tunglið laðaði fram ævintýralegan heim þar sem álfar urðu næstum raunverulegir. Pálmi var sonur hjónanna Jóns Jónssonar bónda (1894-1966) og Sigurlínu Björnsdóttur húsfreyju (1898-1986). Pálmi átti tvíburasysturina Sólveigu. Einnig ólust upp á bænum frændur þeirra tvíburanna þeir Andrés Björnsson og Friðrik Pétursson sem voru á svipuðu reki. Það var jafnan mannmargt á Hofi. Vinnumenn, vinnukonur, sumarkrakkar, ættingjar, gestir og gangandi. Þegar Pálmi stálpaðist og var farinn að taka virkan þátt í búskapnum var eftir því tekið hversu útsjónarsamur Pálmi var í að finna nýjar leiðir ýmist til að létta fólki störfin eða gera þau árangursríkari – og hann náði að hrífa fólk með sér. Hugmyndaauðgi, framkvæmdagleði og ákveðin leiðtogahæfni voru eiginleikar sem komu fljótlega í ljós í fari Pálma.

Menntavegurinn
Pálmi átti létt með að læra. Eftir nám í Barnaskólanum á Hofsósi fluttist hann suður og fór í Menntaskólann í Reykjavík og lauk stúdentsprófi vorið 1942. Hann bjó hjá frænda sínum og nafna Pálma Hannessyni rektor. Pálmi lærði síðan lög í Háskóla Íslands og lauk lögfræðiprófi 1951. Strax á námsárunum voru viðskipti farin að eiga hug hans. Stefnan var tekin.

Fjölskylda
Pálmi kynntist Jónínu Sigríði Gísladóttur (1921-2008) á háskólaárum sínum og kvæntist henni árið 1959. Jónína stundaði framan af verslunarstörf en gerði svo húsmóðurstarfið að aðalstarfi. Hún hafði mikinn áhuga á menningu og listum ásamt því að stunda hestamennsku og garðrækt. Heilbrigðismál voru Jónínu mikið hugðarefni og studdi hún t.a.m. við Hjartadeild Landspítalans með peningagjöfum til tækjakaupa.

Þau hjónin eignuðust fjögur börn. Þau eru:

Sigurður Gísli (1954), kvæntur Guðmundu Helen Þórisdóttur (1954).
     Börn þeirra eru:
     Jón Felix (1986)
     Gísli Pálmi (1991)

Jón (1959), kvæntur Elísabetu Björnsdóttur (1965).
     Börn þeirra eru:
     Guðrún (1987 – 2006)
     Jónína Bríet (1990)
     Snæfríður (1998)
     Sonur Jóns úr fyrra sambandi: Pálmi (1979).

Ingibjörg Stefanía (1961), gift Jóni Ásgeiri Jóhannessyni (1968).
     Börn Ingibjargar eru:
     Sigurður Pálmi Sigurbjörnsson (1982)
     Júlíana Sól Sigurbjörnsdóttir (1989)
     Melkorka Katrín Tómasdóttir (1995)
     Börn Jóns úr fyrra hjónabandi
     Ása Karen (1990)
     Anton Felix (1994)
     Stefán Franz (1997).

Lilja Sigurlína (1967), gift Baltasar Kormáki Baltasarssyni (1966).
     Börn þeirra eru:
     Pálmi Kormákur (2000)
     Stormur Jón Kormákur (2002).
     Dóttir Lilju úr fyrra sambandi:
     Stella Rín Bieltvedt (1993).
     Börn Baltasars úr fyrra sambandi:
     Baltasar Breki (1989)
     Ingibjörg Sóllilja (1996)

Lífsstarfið
Hugsjónir Pálma í viðskiptum voru litaðar réttlætiskennd og umhyggju fyrir fólki. Vöruskortur og dýrtíð hafði einkennt verslun um árabil. Höft voru á innflutningi og milliliðir smurðu ótæpilega ofan á verð vörunnar. Pólitísk öfl skiptu á milli sín markaðnum. Þetta samræmdist ekki skoðunum Pálma á því hvað eðlilegt viðskiptalíf væri. Hann skynjaði þörf breytinga.

Pálmi háði stranga baráttu og öslaði torfærur kerfis og hafta. Mörg ljón stóðu í veginum. En það gekk ekki til lengdar. Viðskiptasýn Pálma átti hljómgrunn hjá fjöldanum. Hann var talsmaður lægra vöruverðs.

Haustið 1959 stofnaði Pálmi Hagkaup, áður hafði hann stundað ýmis konar viðskipti, til dæmis rekið veitingastað og ísgerðina Ísborg í félagi við Steingrím Hermannsson. Í fyrstu var Hagkaup póstverslun og var hún til húsa í gamalli fjósbyggingu við Miklatorg í Reykjavík. Pálmi gerði næstum allt sjálfur, yfirbyggingin var engin. Það var nýlunda í versluninni að Pálmi gaf út verðlista handa viðskiptavinum sínum!

Hagkaup var vel tekið og óx fyrirtækinu hratt fiskur um hrygg. Fljótlega voru fleiri Hagkaupsverslanir opnaðar bæði í Reykjavík og á landsbyggðinni. Í fyrstu var einungis á boðstólum heimilisvara og fatnaður, en matvara bættist við undir 1970. Það sem einkenndi Hagkaup var lægra vöruverð og aukið vöruúrval.

Pálmi Jónsson hafði forgöngu um byggingu Kringlunnar. Með henni var sömuleiðis brotið blað í verslunarsögunni. Verslunarmiðstöð af slíkri stærðargráðu var óþekkt hérlendis og bar hugmyndin bæði vott um framsýni og áræðni. Kringlan var opnuð árið 1987.

Það er gaman að segja frá því að Pálmi átti aldrei skrifstofu og eigið skrifborð. Stjórnunarstíll hans var óvenjulegur. Áherslan var á samræður við fólk og rissaðar voru ófáar pælingar og útreikningar á pappírsrifrildi og servíettur.

Persónan Pálmi
Pálmi Jónsson og fyrirtæki hans Hagkaup voru nánast eitt. Pálmi var Hagkaup, Hagkaup var Pálmi! Vinnan var líf hans og yndi, í hana sótti hann hamingjuna og atorkuna. Hann átti þó sínar stundir utan vinnunnar. Þá fór hann gjarnan á hestbak. Hestamennskan veitti honum mikla ánægju. Pálmi unni íslenskri náttúru og list. Hann velti mikið fyrir sér þjóðmálunum. Pálmi var mannvinur, einkar næmur á umhverfi og fólk, sneyddur yfirlæti, með hlýja kímnigáfu, einbeitni og átti draum sem rættist.

Pálmi Jónsson lést fyrir aldur fram í apríl árið 1991.

---

---

Leiðarkerfi

• Forsíða
• Styrkir
  • Til Styrkþega
  • Fyrri úthlutanir
• Pálmi Jónsson
  • Æviágrip
  • Bara eitt símtal
• Umsókn
  • Leiðbeiningar
  • Umsóknareyðublað